جمعه 13 تير 1393
از ديدگاه روانشناسان يكي از عوامل رشد و شكفتگي شخصيت نشانههاي رمزي است. از خوشبختي آدمي يكي اين است كه ميتواند نشانههاي رمزي بكار برد.
آدمي هر چه بيشتر ترقي كند و به كمال نزديكتر شود بيشتر نشانههاي رمزي بكار ميبرد و برعكس هر چه بيشتر در حال تنزل باشد، نشانههاي رمزي كمتر مورد استفادهاش واقع ميشوند.
يكي از فوايد نشانههاي رمزي اين است كه جاي انگيزههاي غريزي و تمايلاتي را كه ابزار آنها مقتضي يا مناسب و يا مقدور نيست ميگيرند و به تسكين يا تخفيف تنيدگي و ناراحتي كه ناشي از عدم ارضاي آنهاست ميپردازند.
«ان الصلوه تنهي عن الفحشا و المنكر». همانا نماز انسان را از بدي و زشتي باز ميدارد و از همين جا درمييابيم كه شايد نماز نشانهاي رمزي است كه باعث رشد شخصيت ما ميشود و آن را اعتلا ميبخشد.
روانشناسان معتقدند «نشانههاي رمزي مناسب نيروي زندگي را به خدمت خود در ميآورند و از تنيدگيها و ناراحتيها ميكاهند و آدمي را قادر ميسازند به اينكه خود را به درجات عالي برساند» و بدين سان نماز سكوي اعتلا و معراج انسان ميشود. نماز ميتواند به مثابه يك پالاينده عمل كند. زماني كه انسان با انجام مقدمات نماز، رو به درگاه خالق بينياز ميكند و با يكي و فقط يكي كه او را قادر مطلق ميپندارد به گفتگو ميپردازد در واقع به يكي از نيازهاي مهم روانشناختي خود پاسخ داده است
يكي از نيازهاي انسان نياز به بزرگداشت است، يعني نياز به برتر از خود را ستايش كردن و به تأييد او پرداختن و پيروي كردن از او. با نماز خواندن اين آيين مقدس و هميشگي براي تكريم پروردگار بيهمتا چنين نيازي ارضاء ميشود.
يكي ديگر از نيازهاي روانشناختي انسان، نياز به پشتيباني است. خود را به كسي كه هنگام احتياج، كمك و ياري ميكند نزديك نگه داشتن و هميشه به حمايت كسي پشتگرمي داشتن. ما با نماز كه هر روز به صورت منظم انجام ميشود رابطه خود را با كسي حفظ ميكنيم كه در تمام سختيها و شدايد اميد به ياري او داريم.
مسأله ديگري كه در اينجا مطرح است نظمبخشي نماز به فكر است. در بين بسياري از اقشار جامعه رايج است كه وقتي چيزي را گم ميكنند به نماز ميايستند تا آن را بيابند. در واقع اين تمركز حواس از طريق ايستادن به سوي قبله يكتا خالق و ركوع و سجود در برابر يگانگي او حاصل ميشود.
به اعتقاد يكي از روانشناسان محبت يا عشق پنج نوع است و يكي از انواع آن عبارت است از عشق به حق يا به پروردگار عالم كه داراي عاليترين ارزش و دوست اشتنيترين چيزهاست و بطور كامل مستلزم مراقبت، مسؤوليت، احترام و بخصوص معرفت است. اين عشق براي زندگي ضروري است، زيرا آدمي بايد كمال را در نظر بگيرد و آرزوي وصول به آن را در سر بپروراند تا به پيشرفت و حل مشكلات خود نايل آيد و نماز كشش عاشقان حق و محبوب خاشعان و مِهر معبود است يكي از روشهايي كه براي كاهش استرس توسط روانشناسان پيشنهاد ميشود استفاده از شستشوي با آب است. وضو مقدمه نماز است و هر بار كه ما براي نماز ميايستيم و خود را با وضو پاك و مطهر ميسازيم در واقع به تطهير روح خود ميپردازيم و مرهمي بر روان خسته خود ميگذاريم
در واقع اگر بخواهيم براي نماز روح و جسم قايل شويم و حركات فيزيكي را جسم نماز و حالات روحاني آن را روح نماز نام گذاريم به فوايد و آثار نماز بيشتر پي ميبريم. يكي از روشهاي مقابله با تنش كه علاوه بر روانشناسي، علوم ديگر نيز آن را تأييد ميكنند انجام حركات منظم يا ورزش است. در همين راستا نماز و بعد جسمي آن (حركاتي كه بطور منظم پنج بار در شبانه روز تكرار ميشود) جسم را چنان صيقل ميدهد كه آيينه روح ميشود.
يكي از فلاسفه ميگويد: نماز به آدمي نيرويي براي تحمل غمها و مصائب و در نتيجه بهداشت رواني ميبخشد و انسان را اميدوار ميسازد و قدرت ايستادگي و مقاومت در برابر حوادث بزرگ را به او ميدهد.انسان در نماز با تمام اعضاي بدن و حواس خود متوجه خدا ميشود و از همه اشتغالات و مشكلات دنيوي روي برميگرداند و به هيچ چيز جز خدا و آيات قرآن كه در نماز بر زبان ميآورد فكر نميكند همين رويگرداني كامل از مشكلات زندگي و نينديشيدن به آنها، در اثناي نماز، باعث ايجاد آرامش روان و آسودگي عقل در انسان ميشود.
اين حالت آرامسازي و آرامش رواني ناشي از نماز، از نظر رواني تأثير بسزايي در كاهش شدت تشنجات عصبي ناشي از فشار زندگي روزانه و پايين آوردن حالت اضطرابي كه برخي از مردم دچار هستند، دارد و در حديث آمده است كه: هرگاه امري بر رسول خدا سخت ميآمد به نماز ميايستاد.
اصولاً رابطه معنوي ميان انسان و خداوند در اثناي نماز، به او آنچنان نيروي معنوي ميبخشد كه مايه تجديد اميد، تقويت اراده و آزاد شدن تواناييهاي عظيم وي ميشود، تواناييها و نيروهاي عظيمي در وجود انسان نهفته است كه معمولاً بخش كوچكي از آنها را به كار ميگيرد. رابطه معنوي انسان با پروردگار در طول نماز و دريافت نوعي فيض الهي، يا بارقه روحانيت از خداوند متعال، باعث رها شدن نيروهاي معنوي مستمر در انسان ميشود و عزمش را جزم، ارادهاش را قوي و همتش را بلند ميگرداند. براي پذيرش علم و معرفت آمادهتر و براي انجام كارهاي بزرگ در نتيجه داناتر می شود.
نظرات شما عزیزان:
نويسنده : معصومه محتشم